Hợp đồng kỳ hạn là gì? Những điều cần biết về Forward Contract

Chứng khoán phái sinh dần được giới đầu tư chú ý nhiều hơn, đặc biệt là sự quan tâm về hợp đồng kỳ hạn là gì. Hợp đồng này là một trong 4 loại sản phẩm chứng khoán phái sinh hiện đang thu hút nhiều nhà giao dịch. Exness sẽ giúp bạn tổng hợp các thông tin đáng chú ý về một hợp đồng kỳ hạn, bao gồm những tổng quan về loại hình giao dịch này, cũng như các bước giao dịch với một hợp đồng kỳ hạn trên thị trường Forex.

Hợp đồng kỳ hạn là gì?

Hợp đồng kỳ hạn được phiên dịch từ cụm Forward Contract, thể hiện sự thỏa hiệp giữa bên mua và bên bán về một tài sản cơ sở tại thời điểm xác định trong tương lai. Theo đó, hợp đồng sẽ được ký kết với một mức giá đã được thỏa thuận trước, với một vài yếu tố có trong hợp đồng kỳ hạn bao gồm:

• Tài sản cơ sở: có thể là tài sản thực như cà phê, gạo, hay lúa mỳ… hoặc các tài sản tài chính chẳng hạn như cổ phiếu, trái phiếu và tiền tệ…
• Ngày đáo hạn là thời điểm được xác định trong tương lai mà bên mua và bên bán cần thực hiện các điều khoản dựa vào thỏa thuận hợp đồng.
• Kỳ hạn hợp đồng: Thời gian tính từ ngày ký hợp đồng đến ngày đáo hạn.
• Giá kỳ hạn: chính là mức giá ấn định trước mà tài sản cơ sở được trao đổi tại thời điểm đáo hạn, mặc cho giá cả trên thị trường thay đổi như thế nào.

Giả sử ông A thực hiện ký kết một hợp đồng với ông B có kỳ hạn 3 tháng vào ngày 07/05/2020. Theo đó, họ thỏa thuận mua 10 tấn gạo có mức giá ấn định là 12.000đ/kg. Khi đó:

• Ông A là bên mua trong khi ông B sẽ là người bán. 
• Ngày đáo hạn là ngày 07/08/2020.
• Giá kỳ hạn là 12.000đ/kg.

Đặc điểm của hợp đồng kỳ hạn là gì?

Cũng như những sản phẩm khác hiện đang được lưu hành trên thị trường, hợp đồng kỳ hạn có vài đặc điểm riêng biệt mà các nhà đầu tư cần phải lưu ý trong suốt quá trình thực hiện giao dịch. Trong đó, có thể kể đến:

• Bên mua và bên bán không được thực hiện các điều khoản trong hợp đồng, bao gồm thanh toán tiền và trao đổi tài sản cơ sở vào ngày ký kết hợp đồng, mà buộc phải thực hiện vào ngày đáo hạn.
• Vào ngày đáo hạn, bên mua và bên bán buộc thực hiện các điều khoản đã thỏa thuận trong hợp đồng.
• Hợp đồng kỳ hạn phải được thỏa thuận và ký kết bởi 2 bên và không qua trung gian và không phải trả bất kỳ khoản phí nào.
• Tài sản cơ sở là toàn bộ các tài sản trên thị trường, mà không cần chuẩn hóa về các yếu tố như khối lượng, chất lượng hay giá trị…
• Các bạn không thể giao dịch với kỳ hạn trên thị trường tập trung như hợp đồng tương lai vì nó không được niêm yết. Thay vào đó, bạn chỉ có thể giao dịch loại hình này trên thị trường OTC mà thôi.
• Với loại sản phẩm tái sinh này, các bạn có thể đóng vị thế thông qua việc mở một vị thế ngược lại đối với một hợp đồng kỳ hạn tương tự.
• Không thực hiện ký quỹ
• Do đặc điểm thanh khoản của hợp đồng kỳ hạn thấp nên xác suất các nhà đầu tư gặp phải rủi ro thường sẽ cao hơn.

Vai trò và rủi ro của một hợp đồng kỳ hạn là gì?

Vai trò của hợp đồng kỳ hạn

Về cơ bản, hợp đồng kỳ hạn giúp phòng ngừa rủi ro trước những biến động bất thường của giá cả hàng hóa, tài sản tài chính hay lãi suất.

Theo đó, các doanh nghiệp thường dùng loại hình này để cố định một khoản chi phí. Chẳng hạn như chi phí nguyên vật liệu để hạn chế tình trạng giá cả leo thang.

Hợp đồng kỳ hạn còn là một trợ thủ đắc lực để phòng ngừa rủi ro tỷ giá, đặc biệt là với những người chịu tác động trực tiếp từ diễn biến tỷ giá hối đoái. Điển hình như các ngân hàng thương mại, các công ty đa quốc gia hay các nhà đầu tư tài chính và công ty xuất nhập khẩu…

Rủi ro đến từ hợp đồng kỳ hạn

Tuy nhiên, bên mua và bên bán đều phải đứng trước một vài rủi ro khi giao dịch với loại hợp đồng này. Trong đó, 2 rủi ro thường gặp nhất sẽ được chúng tôi liệt kê cụ thể trong phần tiếp theo, bao gồm:

• Rủi ro thanh khoản: mô tả việc hợp đồng kỳ hạn ở Việt Nam có tốc độ phát triển chậm hơn so với thị trường hợp đồng tương lai. Do đặc điểm riêng biệt giữa người mua và người bán nên loại hình này không được niêm yết trên bất kỳ sàn giao dịch nào cả, thế nên nó không được trao đổi trên thị trường. Điều đó khiến thanh khoản của hợp đồng kỳ hạn thấp. Chính vì thế mà quá trình chuyển nhượng hợp đồng hay đóng hợp đồng thông qua một vị thế đối lập cũng trở nên khó khăn hơn khi các nhà đầu tư nhận thấy rủi ro cao, hay nhu cầu đối với tài sản cơ sở thay đổi.

• Rủi ro thanh toán: rủi ro về mặt thanh toán của hợp đồng khá cao, trong khi hợp đồng tương lai có thể hạn chế rủi ro này. Nguyên nhân chủ yếu là vì việc hợp đồng kỳ hạn không yêu cầu bất kỳ một khoản tiền ký quỹ nào giữa bên mua và bên bán. Ngoài ra, trong hợp đồng kỳ hạn chỉ có 2 bên trực tiếp trao đổi mà không thông qua trung gian nào hỗ trợ thanh toán bù trừ và lời lỗ khi đáo hạn.

Kết quả

Cũng như những hợp đồng khác trên thị trường tài chính, hợp đồng kỳ hạn chỉ có một kết quả cuối cùng là lời hoặc lỗ của các bên tham gia. Trong đó, bên bán lời đồng nghĩa với việc bên mua lỗ và ngược lại, tạm gọi:

• S(t): chính là giá của tài sản cơ sở khi xét tại thời điểm đáo hạn.
• K: chính là giá kỳ hạn đã được thỏa thuận từ trước.

Vì bên mua hy vọng giá tài sản cơ sở sẽ tăng lên trong tương lai nên giá trị họ nhận được sẽ bằng S(t) – K.

Ngược lại, bên bán kỳ vọng mức giá của tài sản cơ sở sẽ giảm xuống để họ bán được một mức giá cao hơn, vì thế, giá trị nhận được của người bán lúc này được xác định bằng cách: K – S(t). Kết quả cuối cùng sẽ gồm 2 trường hợp như sau:

• Nếu S(t)>K: bên mua lời và bên bán thua lỗ. 
• Nếu S(t)<K: bên bán lời và bên mua thua lỗ.

Ví dụ minh họa

Hãy cùng xem xét ví dụ ở phần trên, khi ông A và ông B cùng nhau ký một hợp đồng kỳ hạn 3 tháng vào ngày 07/05/2020. Theo đó, họ thỏa thuận mua 10 tấn gạo có mức giá ấn định là 12.000đ/kg. 

Cụ thể, vào ngày đáo hạn giá gạo trên thị trường chạm mức 14.000đ/kg. Lúc này, 12.000đ/kg gạo là giá trị mà ông A mua và ông B bán. Khi đó, ông A lời 2.000đ/kg vì ông ta có thể bán ngay ra thị trường với giá 14.000đ/kg. Trong khi ông B lỗ 2.000đ/kg vì ông ta chỉ bán được 12.000đ/kg thay vì 14.000đ/kg.

Một vài hợp đồng kỳ hạn phổ biến trên thị trường

• Hợp đồng kỳ hạn cổ phiếu/trái phiếu: hợp đồng kỳ hạn có tài sản cơ sở là cổ phiếu hay trái phiếu.
• Hợp đồng kỳ hạn hàng hóa: là loại hợp đồng có tài sản cơ sở là các loại hàng hóa thực.
• Hợp đồng kỳ hạn ngoại hối: hợp đồng kỳ hạn mà người mua và người bán giao dịch một lượng tiền tệ nhất định cùng với mức tỷ giá đã được thỏa thuận từ trước, cụ thể là tại thời điểm xác định trong tương lai.
• Hợp đồng kỳ hạn lãi suất: là sự thỏa hiệp giữa người mua và người bán về mức lãi suất ấn định trước và sẽ được áp dụng cho một khoản vốn nhất định ở thời điểm thanh toán trong tương lai.
• Các nhà đầu tư ở Việt Nam thường dùng hợp đồng kỳ hạn ngoại hối với đối tượng tham gia là các ngân hàng thương mại, công ty xuất nhập khẩu, hay những tổ chức đầu tư tài chính để phòng ngừa rủi ro về tỷ giá. 

Hợp đồng kỳ hạn ngoại hối là gì?

Hợp đồng kỳ hạn ngoại hối chính mô tả sự thỏa hiệp giữa bên mua và bên bán về một lượng ngoại tệ với một mức giá đã được thỏa thuận. Theo đó,  bên sẽ thực hiện các nghĩa vụ của mình bao gồm việc thanh toán tại một thời điểm xác định trong tương lai.

Nhìn chung, tài sản cơ sở được đề cập trong điều khoản chính là ngoại tệ. Trong đó giá kỳ hạn có thể hiểu là tỷ giá giữa 2 đồng tiền được . Tỷ giá được xem xét vào ngày đáo hạn chính là tỷ giá kỳ hạn.

Với những đặc điểm tương tự các hợp đồng kỳ hạn khác, tỷ giá kỳ hạn của hợp đồng kỳ hạn ngoại hối sẽ do bên mua và bên bán thỏa thuận. Thế nhưng, tỷ giá được thỏa thuận phải nằm trong giới hạn của tỷ giá kỳ hạn hiện hành của Ngân hàng nhà nước tại thời điểm ký kết. Các ngân hàng thương mại tại Việt Nam sẽ chịu trách nhiệm công bố mức tỷ giá kỳ hạn. Theo đó, tỷ giá kỳ hạn sẽ được tính toán dựa trên tỷ giá giao ngay, cũng như lãi suất được công bố trên thị trường tiền tệ.

Tỷ giá kỳ hạn được tính toán như thế nào?

Về công thức, tỷ giá kỳ hạn sẽ được xác định dựa vào biểu thức F0 = S0 (1 + rd) / (1 + ry). Trong đó:

• F0: tỷ giá kỳ hạn
• S0: tỷ giá giao ngay
• rd: mức lãi của đồng tiền định giá
• ry: mức lãi của đồng tiền yết giá

Lý thuyết ngang bằng lãi suất (IRP) là cơ sở hình thành nên công thức xác định tỷ giá kỳ hạn. Hiểu đơn giản, chênh lệch lãi suất giữa 2 quốc gia bất kỳ sẽ bằng với chênh lệch của tỷ giá kỳ hạn và tỷ giá giao ngay. Chứng minh công thức này đều được công bố trên tài liệu về thị trường tài chính. Qua đó, các bạn có thể tìm hiểu chuyên sâu hơn về cách xác định tỷ giá kỳ hạn.

Ví dụ minh họa

Để hiểu rõ hơn về cách tính toán tỷ giá kỳ hạn của một hợp đồng kỳ hạn là gì, chúng ta hãy cùng xem xét một ví dụ nhỏ sau đây: Giả sử công ty xuất nhập khẩu A đang lên kế hoạch và cần 500.000 đô la để nhập khẩu một lô hàng trong tháng tới. Để giảm thiểu rủi ro tỷ giá tăng lên trong thời gian tới, công ty này đã tiến hành ký một hợp đồng kỳ hạn ngoại hối với ngân hàng B. Cụ thể, doanh nghiệp A có thể mua 500.000 USD với tỷ giá được thỏa thuận là 21.500đ. Một tháng tiếp theo, khi tỷ lệ  USD/VND tăng lên và vượt mức 21.500 thì công ty A đã hạn chế được các rủi ro và ngược lại. 

Giao dịch với hợp đồng kỳ hạn như thế nào?

Việt Nam đã cung cấp dịch vụ giao dịch với hợp đồng kỳ hạn trên thị trường tài chính. Mặc dù không thông dụng như những loại hợp đồng tương lai khác nhưng vẫn có một vài sàn giao dịch hỗ trợ loại hình này, tiêu biểu là sàn Exness và một số sàn giao dịch forex uy tín khác. Thông qua các sàn giao dịch forward contracts, các nhà đầu tư có thể giao dịch hợp đồng kỳ hạn trên tỷ giá của nhiều tài sản khác nhau như kim loại, hàng hóa, chỉ số, cổ phiếu, tiền điện tử thay vì mỗi hàng hóa.

Tổng quan về sàn giao dịch Exness

Exness là một trong số ít những sàn forex uy tín cung cấp giao dịch với hợp đồng kỳ hạn nên sẽ có một vài quy định cụ thể cho loại hình này, sao cho tương thích hơn với đặc điểm của thị trường forex. Một vài điểm đáng lưu ý khi giao dịch hợp đồng kỳ hạn trên sàn forex Exness là:

• Với Exness, thị trường sẽ là bên thứ 2 thực hiện các điều khoản giao dịch trong hợp đồng với các nhà đầu tư.
• Các nhà đầu tư được phép giao dịch hợp đồng kỳ hạn trên tất cả các loại hình dịch vụ mà sàn cung cấp.
• 30 ngày là thời gian đáo hạn tối đa của một hợp đồng kỳ hạn do Forex được đánh giá là thị trường “không ngủ” với những biến động khó lường. Chính vì thế, 30 ngày là khoảng thời gian hợp lý để các nhà đầu tư hạn chế rủi ro.
• Giá kỳ hạn chính là mức giá giao ngay khi các bạn bấm vào nút mua hay bán, cũng là  hợp đồng kỳ hạn được ký kết.
• Vào ngày đáo hạn của hợp đồng kỳ hạn, lệnh mua hay bán của các nhà đầu tư sẽ khớp lệnh mặc kệ mức giá kỳ hạn đang được niêm yết trên thị trường. Thao tác này của hợp đồng kỳ hạn cũng gần giống với các loại lệnh chờ khác ở điểm giá khớp lệnh được xác định từ trước. Thế nhưng điểm khác biệt giữa chúng chính là việc lệnh của hợp đồng kỳ hạn chỉ được thực hiện vào ngày đáo hạn, trong khi các lệnh chờ khác được khớp bất cứ khi nào giá thị trường đạt đến mức giá được ấn định.

Giao dịch hợp đồng kỳ hạn trên sàn forex như thế nào?

Hợp đồng kỳ hạn được giao dịch trực tiếp thông qua nền tảng web của sàn. Do đó, người dùng không cần phải tải về hay cài đặt bất kỳ một phần mềm nào cả. Việc đầu tiên cần làm chính là mở một tài khoản cá nhân trên sàn forex đó.

Sau khi hoàn tất quá trình tạo tài khoản, các bạn hãy truy cập vào trang chủ của sàn và chọn Back to trading tương tự như hình minh hoạ:

Bước 1: Các bạn cần chọn loại tài sản cơ sở muốn giao dịch, kế đến chọn thẻ Forward Deals.

Bước 2: Tiếp theo, các bạn cần chọn số tiền đầu tư cho lệnh giao dịchvà hệ thống sẽ tự động tính mức rủi ro.

Bước 3:Các bạn nhập thời điểm đáo hạn cho hợp đồng của mình với thời gian tối đa là 30 ngày.

Bước 4: Sau đó, mức cắt lỗ stop loss sẽ tự động được thiết lập, nhưng mọi người có thể điều chỉnh mức này nếu muốn.

Bước 5: Sau khi thiết lập các thông số của một hợp đồng kỳ hạn, các bạn click chọn Sell khi cần vào lệnh Bán hoặc chọn nút Buy khi muốn vào lệnh Mua. Tại thời điểm chọn nút Sell hoặc Buy thì hợp đồng được ký kết.

Lời kết

Hợp đồng kỳ hạn là gì và bản chất của loại hình phái sinh này đã được trình bày cụ thể trong bài viết. Nhìn chung, các bạn có thể sử dụng loại sản phẩm tái sinh này để hạn chế các rủi ro về tăng giá trong tương lai. Như đã trình bày, các nhà đầu tư cá nhân có hứng thú với loại hình giao dịch này có thể trải nghiệm tại sàn giao dịch forex. Ngoài ra, các bạn cũng nên tìm hiểu về hợp đồng này để nhanh chóng tiếp cận nó khi thị trường Việt Nam khai thác những sản phẩm phái sinh mới.

Hy vọng những chia sẻ cách giao dịch forex trong bài viết trên có thể cung cấp một bức tranh toàn cảnh về một trong những sản phẩm tái sinh – hợp đồng kỳ hạn.

Xem thêm:

Những yếu tố gây nên ảnh hưởng đến giá cả trên thị trường ngoại hối nên biết

Thị trường giao ngay khi sử dụng cho giao dịch hàng hóa sẽ như thế nào?

Đánh giá và phân loại thị trường tài chính hiệu quả nhất hiện nay

Thị trường tương lai là gì? Đặc điểm của Future Contract là gì?